الفبای موسیقی نت نام دارد. نُت یا نوت، در موسیقی به دو معنی بکار میرود:
- یکی به معنی واحد صدائی با فرکانس ثابت که نامی بر آن گذاشته شده، که در متون کهن فارسی به آن نغمه میگویند.
- دیگری به معنی نمایش یا نشانه نوشتاری هر یک از این صداها.
در معنی اول نتها هفت نام برای نوشتن اصوات موسیقایی هستند. در ایران به پیروی از فرانسه و ایتالیا نتها به این صورت نامگذاری میشوند: دو - ر - می - فا - سل - لا - سی (do, re, mi, fa, sol, la, si). روشهای نامگذاری دیگر نیز وجود دارد که نتها را با اصطلاحات «A, B, C, D, E, F, G» عنوان میکنند. در این روش A همان نت «لا» (la) است.
این نامها بیانگر نواک اصوات است. در معنی دوم، برای مکتوب کردن اصوات موسیقی، این صداها را طبق قواعد خاصی بین یا روی پنچ خط افقی مینویسند که به نام خطوط حامل شناخته میشوند. خطوط حامل از پایین به بالا شمرده میشوند، به این معنی که نتی که روی خط پایینتر نوشته شود، صدایی بمتر از نتی دارد که بر روی خط بالاتر نوشته شدهاست. به این ترتیب نام نت از روی جائیکه روی خطهای حامل قراردارد مشخص میشود. دیگر مشخصات نت مانند طول آن (مدت زمان امتداد یافتن آن صدا) و غیره را نیز با شکلهای قراردادی که برای نت طرح شده نمایش میدهند. نتهای متوالی را از چپ به راست مینویسند. دانشی که به قواعد نوشتن نتهای موسیقی و مقولات مرتبط با آن میپردازد، تئوری موسیقی نام دارد.
در شکل روبهرو توالی نتها نشان داده شدهاست. این نتهای مختلف که به شکل دایرههای کوچکی (بعد کلید سل ) رسم شدهاند. به این دلیل که نتها در اینجا به شکل دایرههای کوچک هستند، پس طبق قرار داد هر کدام از آنها دارای زمانی معدل ۴ ضرب است. در اصطلاح موسیقی، هر نتی که به شکل دایرهای کوچک باشد گرد نام دارد. نتها در این تصویر به ترتیب از چپ به راست روی پنج خط حامل نوشته شدهاند که به همین صورت نیز (از چپ به راست) خوانده میشوند.
پیشینه نامگذاری نتها
گوییدو دآرتسو (۱۰۵۰-۹۹۰، Guido d'Arezzo)، کشیشی فرانسوی، ساکن ایتالیای قرن ۱۱ میلادی، برای نخستین بار نام این نتها را بر اساس سرودهای مشهور به سرود سن ژان که گویا خود برایش آهنگی ساخته بود انتخاب کرد:
Ut queant laxis resonare fibris Mira gestorum famuli tuorum Solve poluti labireatum Sancte Johannes.
در این دوران موسیقی ششهجایی بود و در سدههای پس از آن بود که «سی» بر آن افزوده شد و هجای «دو» جایگزین «اوت» شد.
کششهای زمانی نتها (دیرند)
در موسیقی به منظور مشخص شدن و اندازه گیری زمان کشش نتها یا امتداد یافتن صدا هر نت از علائمی استفاده میشود.شکل، نام و معنای هر کدام از این علائم به شرح زیر است:
سفید زمان آن ۲ ضرب، یا ۱/۲ گرد(معادل نصف کشش زمانی گرد)است.
سیاه زمان آن یک ضرب، یا ۱/۴ گرد(معادل ۱/۴ کشش گرد)است.
چنگ زمان آن نیم ضرب، یا ۱/۸ گرد(معادل ۱/۸ کشش گرد)است.
دولاچنگ زمان آن ۱/4 ضرب، یا ۱/۱۶ گرد(معادل ۱/۱۶ کشش گرد)
سهلاچنگ زمان آن ۱/8 ضرب، یا ۱/۳۲ گرد(معادل ۱/۳۲ کشش گرد)
چهارلاچنگ زمان آن ۱/16 ضرب، یا ۱/۶۴ گرد(معادل ۱/۶۴ کشش گرد)
سکوتها
در موسیقی، همانگونه که نتها دارای زمان و کشش هستند، سکوتها نیز دارای زمان و کشش میباشند.برای اندازه گیری سکوتها نیز از علائمی استفاده میشود.
شکل، نام و معنای هر کدام از این علائم به شرح زیر است:
سکوت گرد- زمان آن ۴ ضرب سکوت است.
سکوت سفید- زمان آن ۲ ضرب سکوت، یا ۱/۲ سکوت گرد(معادل نصف کشش زمانی سکوت گرد)است.
سکوت سیاه- زمان آن یک ضرب سکوت، یا ۱/۴ سکوت گرد(معادل ۱/۴ کشش سکوت گرد)است.
سکوت چنگ - زمان آن نیم ضرب سکوت، یا ۱/۸ سکوت گرد(معادل ۱/۸ کشش سکوت گرد)است.
سکوت دولاچنگ - زمان آن ۱/۴ ضرب سکوت، یا ۱/۱۶ سکوت گرد(معادل ۱/۱۶ کشش سکوت گرد)
سکوت سهلاچنگ - زمان آن ۱/ ۸ ضرب سکوت، یا ۱/۳۲ سکوت گرد(معادل ۱/۳۲ کشش سکوت گرد)
سکوت چهارلاچنگ - زمان آن ۱/۱۶ ضرب سکوت، یا ۱/۶۴ سکوت گرد(معادل ۱/۶۴ کشش سکوت گرد)
نظرات شما عزیزان: